นกด่าง ( pied )
นกด่างเกิดจากระบบของร่างกายนกตัวนั้นไม่ได้ผลิตเม็ดสีหรือมีการผลิตเม็ดสีบกพร่องในบางส่วนของร่างกาย จึงทำให้ขนบางส่วนมีเม็ดสีน้อยหรือขาดเม็ดสีและแสดงลักษณะของขนไล่ตั้งแต่ขนสีขาวหรือสีอ่อนจนถึงสีเข้ม นกหัวจุกที่เป็นนกด่างถือกำเนิดมาจากนกป่าโดยเป็นนกปรกติผสมพันธุ์กันและเกิดเป็นนกด่างโดยธรรมชาติโดยบังเอิญ เรียกว่าการกลายพันธุ์ ผู้เลี้ยงจึงเห็นเป็นนกแปลกและสวยงามจึงได้นำมาขยายพันธุ์ นกหัวจุกด่างมีหลายประเภทนับตั้งแต่ นกด่างแค่ส่วนหัว หรือบางนกอาจจะด่างทั้งตัว แต่การเพาะนกจำพวกนี้ต้องดูลักษณะที่เหมือนกันมาเข้าคู่กัน เช่น ไม่ควรนำเอานกด่างแค่ส่วนหัว นำไปเพาะกับนกด่างที่มีขนด่างทั้งตัว เพราะคาดว่าการเข้าคู่แบบนี้ เป็นการเข้าคู่ที่พ่อแม่ด่างต่างกัน รุ่นลูกที่เกิดมา ภายนอกอาจจะเป็นนกสีปรกติโดยทั้งหมด แต่แฝงยีนด่างซึ่งกว่าจะเพาะเป็นนกด่างอีกครั้งต้องเสียเวลานำรุ่นลูกมาผสมกันอีก เพื่อหวังนกด่างในรุ่นหลานนั่นก็ทำให้เสียเวลาเปล่า
ส่วนนกด่างหัวอินทรีย์ คาดว่าไม่เป็นประเภทเดียวกับนกด่าง เพราะการเกิดขนสีขาวเป็นบริเวณต่างกันกับนกด่าง ควรนำนกด่างที่มีลักษณะเหมือนกันมาเข้าคู่กันเท่านั้น แต่นกด่างหัวอินทรีย์จะเป็นยีนเด่นหรือด้อยนั้น ยังไม่มีผู้ค้นพบ
ด่างที่เป็นยีนเด่น และด่างที่เป็นยีนด้อย
ความด่างในนกหัวจุกอาจจะต่างจากความด่างในนกเขาใหญ่และนกเขาชวา ในนกเขาส่วนมากจะเป็นยีนเด่น แต่นกหัวจุกเท่าที่ได้ยินมามักจะเพาะไม่ค่อยได้ลูกด่างกัน อาจจะเป็นเพราะว่ายีนด่างในนกหัวจุกเป็นยีนด้อย หรือการเข้าคู่นกหัวจุกนั้น นำเอานกด่างต่างประเภทมาเข้าคู่กัน จึงไม่ปรากฏลูกนกด่างออกมาเลย ทั้งนี้คุณๆสามารถลองเพาะนกหัวจุกด่างได้ เพื่อหาข้อสรุปว่าความด่างในนกหัวจุกเป็นยีนเด่นหรือด้อย โดยยีนทั้งสองชนิดมีการแสดงออกต่างกันดังนี้
นกด่างที่เป็นยีนเด่น จะแสดงลักษณะข่มต่อนกสีอื่นๆได้ เมื่อเพาะออกมาจะมีสัดส่วนลูกที่ต้องการตามตาราง
| การเข้าคู่ | โอกาสที่จะได้ |
| นกด่างที่เป็นยีนเด่น + นกสีอื่น | นกด่างที่เป็นยีนเด่น 50%นกสีอื่น 50% |
| นกด่างที่เป็นยีนเด่น + นกด่างที่เป็นยีนเด่น | นกด่างที่เป็นยีนเด่นทุกตัว |
การเข้าคู่นกด่างที่เป็นยีนด้อย
| การเข้าคู่ | โอกาสที่จะได้ |
| นกด่างยีนด้อย + นกสีอื่น | นกสีอื่นแฝงด้วยยีนด่าง 100% |
| นกสีอื่นแฝงยีนด่าง + นกสีอื่นแฝงยีนด่าง | นกสีอื่น 25%นกสีอื่นแฝงยีนด่าง 50% นกด่างที่เป็นยีนด้อย 25% |
| นกด่างที่เป็นยีนด้อย + นกด่างที่เป็นยีนด้อย | นกด่างที่เป็นยีนด้อย 100% |
จะเห็นได้ว่า ยีนด่างอาจเป็นได้ทั้งเด่นและด้อย ขึ้นอยู่กับนกด่างชนิดนั้นจะมาจากพื้นที่ใด การนำนกมาเข้าคู่ต้องดูลักษณะด่างด้วยว่าด่างคล้ายกันหรือไม่ ถ้าเข้าคู่นกที่มีความด่างต่างกัน ลูกที่ได้อาจจะเป็นนกสีธรรมดา ไม่มีความด่างปรากฏขึ้นเลยก็ได้
หมายเหตุ : โอกาสที่จะได้กับผลเป็นเปอร์เซ็นต์ หมายความว่า ลูกที่เกิดจากพ่อแม่นั้นๆ มีโอกาสเกิดขึ้นเป็นจำนวนมากน้อยเท่าไร เช่น นกครอกหนึ่งที่เกิดมามีสี่ตัว โอกาสเป็นนกสีแปลกเป็น 25 เปอร์เซ็นต์ หมายความว่า ในลูกนกสี่ตัว มีโอกาสเป็นนกแฟนซีได้ 1 ตัว หรือ นกครอกหนึ่งมี2ตัว โอกาสได้นกสีแปลก 50 เปอร์เซ็นต์ ครึ่งหนึ่งของลูกนกอาจเป็นนกสีแปลก และอีกครึ่งหนึ่งที่เหลือหนึ่งตัว เป็นนกสีธรรมดา ส่วนนกครอกที่มีสามตัว กับเปอร์เซ็นต์นกสีแปลก 50เปอร์เซ็นต์ สัดส่วนที่เกิดก็จะเกิดขึ้นสองในสาม หรือหนึ่งในสาม ก็เป็นได้
วงการนกหัวจุกและวงการนกเขาชวา ถือเป็นวงการสัตว์เลี้ยงที่เกิดขึ้นคู่กับสังคมไทยและจะพัฒนาต่อไปในแนวทางที่ดีขึ้น จากเป็นนกที่เคยอยู่ในบัญชีสัตว์คุ้มครอง เป็นนกที่เกิดจากการเพาะเลี้ยง มีคุณสมบัติเหนือกว่านกป่า และเป็นที่นิยม ส่วนอนาคตจะเป็นไปในแนวทางใด ตัวของท่านเองเท่านั้น ที่เป็นผู้กำหนด
ช่วยกันอนุรักษ์นกหัวจุกให้อยู่ตามธรรมชาติ โดยการไม่ซื้อนกป่า หันมาเพาะพันธุ์กันเอง
งานเขียนนี้ท่านสามารถนำไปใช้ส่วนตัว หรือไปเป็นเนื้อหาของเวบหรือสื่อใดก็ได้
*****ไม่สงวนลิขสิทธิ์*****
